Op 1 juli 2021 treedt het wetgevingspakket van het EU-cohesiebeleid 2021-2027 in werking. Het cohesiebeleid bestaat uit diverse fondsen en het dient meerdere doelen: het draagt bij aan de groene en digitale transitie en ondersteunt een Europa dat connectiever, inclusiever en socialer is en dichter bij haar burgers staat. Ook decentrale overheden kunnen gebruik maken van de financieringsmogelijkheden die deze fondsen bieden. Maar wat houden ze precies in? Wij zetten ze voor u op een rijtje.
Just Transition Fund (JTF)
Het Just Transition Fund heeft als doel om steun te bieden aan regio’s die het zwaarst getroffen worden door de klimaat- en energietransitie. Hiervoor is een budget van ruim 19,3 miljard euro beschikbaar. Projecten die in aanmerking komen voor financiering richten zich onder andere op investeringen in het MKB, stimulering van onderzoek en innovatie, het koolstofvrij maken van het openbaar vervoer en het garanderen van betaalbare groene energie. Aan nationale overheden is het nu de taak om een plan aan te leveren voor de bestemming van de gelden. Voor Nederland zal het grootste deel van de middelen naar verwachting naar de provincie Groningen gaan. Meer informatie hierover vindt u in een nieuwsbericht op onze website.
ESF+
Het Europees Sociaal Fonds Plus (ESF+) richt zich op werkgelegenheid en het bieden van eerlijkere kansen aan gemarginaliseerde groepen. Hiervoor komt 99,3 miljard euro beschikbaar in de periode 2021-2027. Nederland kan aanspraak maken op 489 miljoen euro. Doelstellingen van ESF+ zijn het verbeteren van werkgelegenheid, ondersteuning van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en tegengaan van jeugdwerkloosheid. Ook moet het fonds de vaardigheden van werknemers verbeteren. Daarnaast biedt het steun voor de meest behoeftigen, met name kinderen die in armoede leven.
ESF+ is een voortzetting en uitbreiding van het Europees Sociaal Fonds (ESF). Nederland moet dit najaar een operationeel programma ter goedkeuring indienen bij de Commissie. In dat programma staat voor welke activiteiten en doelgroepen geld beschikbaar komt. Daarbij zal de focus liggen op werkgelegenheid voor kwetsbare groepen. Het operationeel programma voor ESF+ zal begin 2022 van start gaan. Tot die tijd worden er gelden verdeeld in het kader van het REACT-EU fonds, het Europese fonds dat als antwoord op de coronacrisis voor 2021 en 2022 extra middelen beschikbaar stelt.
EFRO en Cohesiefonds
Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) draagt bij aan het wegnemen van regionale verschillen in de Europese Unie en het verkleinen van de achterstand van minder ontwikkelde regio’s. Dit doet het fonds door het bevorderen van innovatie en slimme economische transformatie; de digitale transitie en de transitie naar een koolstofneutrale economie. Minstens 30% van de EFRO-gelden moet gaan naar acties die de klimaatdoelen helpen realiseren. Ook heeft EFRO als doel het vergroten van de mobiliteit binnen Europa en een socialer en inclusiever Europa.
EFRO is met 226 miljard euro het grootste fonds in het cohesiebeleid. Ruim 450 miljoen euro is gereserveerd voor Nederland. In Nederland zijn er vier regionale programma’s (Operationeel Programma Noord, Oost, Zuid en Kansen voor West). Zij kunnen elk hun eigen thematische accenten leggen in de allocatie van de financiering.
Het Cohesiefonds moet economische en sociale ongelijkheden binnen de EU verkleinen. Het Cohesiefonds is alleen bestemd voor lidstaten met en bruto nationaal inkomen (bni) dat lager ligt dan 90% van het EU-gemiddelde. Nederland valt hier niet onder en kan dus geen aanspraak maken op gelden uit dit fonds.
Europese Territoriale Samenwerking (Interreg)
De overkoepelende doelstelling van Interreg is het bevorderen van een harmonieuze economische, sociale en territoriale ontwikkeling van de Unie als geheel. Het biedt een kader voor de uitvoering van gezamenlijke acties en beleidsuitwisselingen tussen nationale, regionale en lokale actoren uit verschillende lidstaten. Hiervoor is een budget van 8,05 miljard euro beschikbaar, verdeeld over de volgende 4 programma’s:
- Grensoverschrijdende samenwerking tussen (Interreg A),
- Transnationale samenwerking (Interreg B),
- Interregionale samenwerking (Interreg C), en
- Samenwerking tussen ultraperifere gebieden (Interreg D).
Aan de 29 partnerlanden is nu de taak om nieuwe programma’s te ontwerpen die na de zomer ter goedkeuring aan de Europese Commissie aangeboden worden.
Naast het Cohesiebeleid: Connecting Europe Facility (CEF) goedgekeurd
Europa kent naast de fondsen van het cohesiebeleid nog andere fondsen die financiering bieden. Op 24 juni werd in Brussel groen licht gegeven voor het financieringsinstrument Connecting Europe Facility 2021-2027, dat gericht is op investeringen in de Europese vervoers-, energie- en digitale infrastructuurnetwerken. Binnenkort zal ook dit fonds in werking treden.
Bron
Meer informatie
- Cohesiebeleid, Kenniscentrum Europa Decentraal
- Europese Territoriale Samenwerking, Kenniscentrum Europa Decentraal