Enkele weken geleden heeft onze gemeente het verzoek ontvangen om informatie aan te leveren voor de rapportage over de uitvoering van het DAEB-besluit over de jaren 2014 en 2015. De gemeente heeft in deze periode ook voor een aantal economische activiteiten die zij zelf verricht een algemeen belang besluit in de zin van de Wet Markt en Overheid (Wet M&O) genomen. Dient de gemeente ook hierover te rapporteren in het kader van de DAEB-rapportage, en wat is het verschil tussen een DAEB en een Wet M&O algemeen belang besluit?
Antwoord in het kort
Nee, de Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB)-rapportage ziet enkel op staatssteun die is verleend aan ondernemingen die, onder toepassing van het DAEB-besluit, zijn belast met het beheer van een DAEB. Economische activiteiten die door de gemeente zelf of door haar overheidsbedrijf worden verricht, en waarvoor een algemeen belangvaststelling in de zin van de Wet M&O is genomen, vallen buiten deze DAEB-rapportageplicht.
DAEB-besluit
Onder toepassing van het DAEB-besluit, kan de gemeente, onder bepaalde voorwaarden, staatssteun verlenen aan ondernemingen die zijn belast met het beheer van een DAEB. Om een onderneming met het beheer van een DAEB te kunnen belasten, dient de gemeente een zogeheten toewijzingsbesluit te nemen. Dit besluit is nodig om de verplichtingen van de onderneming en de gemeente vast te leggen. Hierin wordt onder meer aangegeven wat precies de publieke taak is, wat de precieze omvang ervan is en onder welke algemene voorwaarden de betrokken DAEB functioneert (artikel 4 DAEB-besluit).
DAEB-rapportage
Op grond van artikel 9 van het DAEB-besluit dient de gemeente periodiek (om de twee jaar) aan de Europese Commissie te rapporteren over de uitvoering van dit besluit. Voor de periode 2014 en 2015 hebben gemeenten begin april 2016 via een brief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het verzoek ontvangen om informatie aan te leveren. De Europese Commissie heeft een format opgesteld dat gemeenten dienen te gebruiken bij het rapporteren over hun eventuele DAEB-steunmaatregelen.
Wet Markt en Overheid
Wanneer een gemeente zelf of via haar overheidsbedrijf economische activiteiten verricht, moet zij in beginsel de gedragsregels uit de Wet M&O in acht nemen. De Wet M&O is echter niet van toepassing op economische activiteiten en bevoordelingen van overheidsbedrijven die plaatsvinden in het algemeen belang (zie artikel 25h, vijfde lid, Wet M&O). Een voorbeeld van een activiteit die als economische activiteit van algemeen belang kan worden aangemerkt, is de exploitatie van een fietsenstalling om het gebruik van openbaar vervoer te stimuleren (zie ook p. 25 Handreiking Wet Markt en Overheid).
Verschillen algemeen belang besluit Wet M&O en toewijzing DAEB?
Een algemeen belang vaststelling in de zin van de Wet M&O is enigszins vergelijkbaar met de aanwijzing van een DAEB onder het DAEB-besluit. In beide gevallen gaat het er om dat om redenen van algemeen belang bepaalde economische activiteiten kunnen worden verricht zonder dat de mededingingsregels toegepast hoeven worden. Toch is er een belangrijk verschil tussen het DAEB-besluit en de Wet M&O.
Het DAEB-besluit is van toepassing als de gemeente een onderneming (in theorie kan dit overigens ook een andere overheid zijn die economische activiteiten verricht) met beheer van een DAEB belast. De Wet M&O is van toepassing als de economische activiteiten worden verricht door de gemeente zelf of via haar overheidsbedrijf.
Conclusie
De DAEB-rapportage ziet op de uitvoering van het DAEB-besluit. De gemeente hoeft dus alleen de gevraagde informatie aan te leveren over staatssteun die wordt verleend aan ondernemingen die, met inachtneming van alle toepasselijke voorwaarden uit het DAEB-besluit, zijn belast met de uitvoering van een DAEB. De gemeente hoeft in de DAEB-rapportage niet te rapporteren over activiteiten waarvoor een algemeen belangvaststelling in de zin van artikel 25h, vijfde lid, Wet M&O heeft plaatsgevonden.
Meer informatie:
Diensten van Algemeen Belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
Handreiking Diensten van Algemeen Economisch Belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
Gedragsregels Markt en Overheid, Europees mededingingsrecht, Kenniscentrum Europa Decentraal
Het algemeen belang besluit, Gedragsregels Markt en Overheid, Europees mededingingsrecht, Kenniscentrum Europa Decentraal
Bericht, aankondiging jaarlijkse staatssteunrapportage, Kenniscentrum Europa Decentraal
DAEB-besluit, Europese Commissie
Handreiking Wet Markt en Overheid, Ministerie van Economische Zaken